عوارض دگزامتازون چیست ؟
دگزامتازون (Dexamethasone) یک کورتیکواستروئید است که با مهار آزادسازی مواد التهابی در بدن، از بروز التهاب در پوست، مفاصل، ریه ها و سایر اندام ها جلوگیری می کند.
این دارو برای درمان بیماری های التهابی مختلفی مانند آسم، آلرژی و آرتروز استفاده می شود. همچنین ممکن است برای درمان اختلالات خونی و بیماری های غدد فوق کلیوی نیز تجویز شود. به تازگی، از دگزامتازون برای بهبود و کنترل عوارض کووید-19 نیز استفاده شده است.
دگزامتازون نیازمند تجویز پزشک است و استفاده خودسرانه و بیش از حد از آن می تواند عوارض متعددی را به دنبال داشته باشد. بنابراین مصرف این دارو باید تحت نظارت پزشک و با رعایت دستورالعمل های دارویی انجام شود.
داروی دگزامتازون به دو صورت قرص و آمپول های تزریقی در بازار دارویی ایران وجود دارد.
در این مقاله شما را با عوارض دگزامتازون آشنا خواهیم کرد.
عوارض دگزامتازون
داروی دگزامتازون اگرچه به تسکین التهاب های بدن تسکین میدهد اما عوارض بسیار زیادی نیز دارد،به همین دلیل باید با احتیاط بالایی مصرف شود. عوارض جانبی بالقوه مصرف دگزامتازون:
- سردرد
- سرگیجه
- تغییرات خلقی
- مشکل در خواب
- احتباس مایعات (تورم در دست یا مچ پا)
- تغییر در توزیع چربی بدن (بازوها، پاها، صورت، گردن، سینه‌ها و کمر)
- بثورات پوستی، کبودی یا تغییر رنگ پوست
- افزایش تعریق
- افزایش رشد مو
- تغییر در دوره‌های قاعدگی
- ناراحتی معده
- افزایش اشتها
- تهوع
پوکی استخوان (این عارضه در افراد مسن بسیار حائز اهمیت است.)
این عوارض می توانند در اثر مصرف طولانی مدت یا مقادیر بالای دگزامتازون ایجاد شوند. بنابراین استفاده از این دارو باید تحت نظر و طبق دستور پزشک انجام شود.
عوارض آمپول دگزامتازون
دگزامتازون یک داروی کورتیکواستروئیدی قوی است که برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود. اگرچه این دارو در درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است، اما مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد.
عوارض جانبی رایج آمپول دگزامتازون عبارتند از:
- تغییرات خلقی: تحریک‌پذیری، اضطراب، افسردگی، بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی
- مشکلات گوارشی: تهوع، استفراغ، سوءهاضمه، زخم معده
- افزایش وزن: به دلیل افزایش اشتها و احتباس آب
- افزایش قند خون: می‌تواند در افراد دیابتی یا مستعد دیابت مشکل‌ساز شود
- فشار خون بالا
- ضعف عضلانی
- تغییرات پوستی: نازک شدن پوست، کبودی آسان، آکنه
- کاهش پتاسیم خون
- افزایش خطر عفونت
جلوگیری از عوارض دگزامتازون
برای کاهش عوارض جانبی دگزامتازون، موارد زیر را رعایت کنید:
- از تغییر دوز یا قطع خودسرانه دارو خودداری کنید.
- به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید تا عوارض جانبی احتمالی بررسی شود.
- مصرف غذاهای کم نمک، کم قند و غنی از کلسیم و ویتامین D
- ورزش منظم با مشورت پزشک
- کنترل قند خون در صورت ابتلا به دیابت
اطلاع دادن به پزشک در مورد تمام داروهای مصرفی، برای جلوگیری از تداخلات دارویی
عوارض دگزامتازون برای چاقی
یکی از عوارض جانبی شناخته شده این دارو، افزایش وزن است.
افزایش وزن با دگزامتازون
دگزامتازون با مکانیسم های مختلفی باعث افزایش وزن می‌شود:
- این دارو اشتها را افزایش میدهد که منجر به مصرف کالری بیشتر می‌شود.
- دگزامتازون باعث می‌شود چربی در نواحی خاصی از بدن مانند شکم، صورت و گردن تجمع پیدا کند. این پدیده به عنوان “چاقی مرکزی” شناخته می‌شود.
- این دارو باعث احتباس آب و سدیم در بدن می‌شود که به تورم و افزایش وزن منجر می‌شود.
- دگزامتازون می‌تواند سرعت متابولیسم بدن را کاهش دهد که به این معنی است کالری کمتری سوزانده می‌شود.
عوارض چاقی ناشی از دگزامتازون
علاوه بر افزایش وزن، چاقی ناشی از مصرف دگزامتازون می‌تواند عوارض دیگری نیز به همراه داشته باشد، از جمله:
- افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی: چاقی مرکزی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و فشار خون بالا را افزایش میدهد.
- دیابت نوع 2: دگزامتازون می‌تواند مقاومت به انسولین را افزایش داده و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را بالا ببرد.
- مشکلات تنفسی: چاقی می‌تواند باعث مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب شود.
- مشکلات مفصلی: افزایش وزن می‌تواند فشار بر مفاصل را افزایش داده و باعث درد و التهاب شود.
- مشکلات روحی و روانی: چاقی می‌تواند منجر به کاهش عزت نفس، افسردگی و اضطراب شود.
سوالات متداول
شایع‌ترین عوارض دگزامتازون چیست؟
افزایش وزن، تغییرات خلقی (مثل اضطراب، افسردگی)، مشکلات گوارشی (مثل تهوع، زخم معده)، افزایش قند خون، فشار خون بالا و ضعف عضلانی.
آیا دگزامتازون باعث چاقی می‌شود؟
بله، یکی از عوارض شایع آن افزایش وزن است. این دارو اشتها را افزایش داده، باعث احتباس آب می‌شود و چربی را در نواحی خاصی از بدن تجمع میدهد.
عوارض طولانی مدت دگزامتازون چیست؟
پوکی استخوان، کاتاراکت، گلوکوم، سندرم کوشینگ.
آیا دگزامتازون خطر عفونت را افزایش میدهد؟
بله، این دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند و در نتیجه خطر ابتلا به عفونت را افزایش میدهد.
چگونه می‌توان عوارض دگزامتازون را کاهش داد؟
با رعایت دقیق دستور پزشک، داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کنترل منظم قند خون.
